Bewonersbedrijven

Bewonersbedrijven zorgen voor levendigheid, werk en inkomsten in wijken en dorpen. Ze versterken daarmee de positie en zeggenschap van bewoners en zijn daarmee onmisbaar in een sterke sociale basis.

In een recent artikel vraagt Wijkwijzer aandacht voor de plek van bewonersbedrijven (ook wel wijkbedrijven genoemd) als onmisbaar onderdeel van steden en dorpen. Deze, door bewoners gerunde, ondernemingen dragen op talloze manieren bij aan de leefbaarheid in wijken en dorpen. Onder meer door (vrijwilligers)werk te organiseren en door opdrachten uit te voeren waarmee geld ze geld verdienen.

Vergoeding

Die inkomsten vloeien idealiter weer terug in de wijk. Sociaal beheerder Tessa, werkzaam bij het bewonersbedrijf van de Vrijheidswijk in Leeuwarden, vertelde eerder op Buurtwijs dat zij met hun zelf verdiende geld vrijwilligers een vergoeding kunnen geven. ‘Zo’n vergoeding maakt echt verschil’, legt ze uit: ‘Dat betekent voor sommige gezinnen dat ze een dagje weg kunnen of dat er een nieuwe koelkast kan komen.’

Zakelijk

Het unieke aan een bewonersbedrijf is dat het naast een sociale ook een zakelijke kant is. Opbouwwerker Auck vertelt in datzelfde Buurtwijsartikel over de aanpak van Tessa: ‘Tessa is heel goed in het binnenhalen van klussen. Het wijkbedrijf doet nu de schoonmaak van het hele wijkgebouw. Ook de woningbouwcorporatie is een belangrijke klant geworden. Er zijn nu al 40 mensen die klussen doen voor het wijkbedrijf.’ Dat zijn dus 40 wijkbewoners die iedere maand iets extra’s te besteden hebben. Naast zaken als schoonmaak en groenvoorziening doen ze in de Vrijheidswijk af en toe ook bijzondere klussen, zo regelden wijkbedrijfmedewerkers het verkeer tijdens de Loop Leeuwarden. Ze droegen bij aan het evenement en haalden in de voorbereiding ook nog een verkeersregelaarsdiploma. Een bewonersbedrijf draagt dus niet alleen bij aan de algehele leefbaarheid in een wijk, maar verruimt tegelijkertijd ook de mogelijkheden van haar medewerkers.

Uitdagingen

In het Wijkwijzer artikel worden ook een aantal vraagstukken en uitdagingen rondom bewonersbedrijven geadresseerd. Een daarvan is of een bewonersbedrijf wel of geen gebouwen moet willen hebben. Hoewel een eigen locatie bijdraagt aan de zichtbaarheid en geloofwaardigheid brengt het ook veel gedoe met zich mee. Daar weten de vrijwilligers van wijkcentrum de Geus alles van. Zij runnen al meer dan 10 jaar een wijkcentrum in Hilversum, zonder subsidie. Toen Buurtwijs afgelopen voorjaar op bezoek ging zagen we hoeveel toewijding dat vraagt van de vrijwilligers. Zo vertelt een van hen hoe ze het tot dusver redden zonder financiële steun van de gemeente: ‘We hebben het nu niet nodig, al moesten we wel even slikken bij de laatste energierekening.’

Mentor

De uitgangspunten van de bewonersbedrijven sluiten goed aan op de doelstellingen van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV), schrijft Wijkwijzer. In een van de gebieden die binnen dit programma wordt aangepakt, Groningen Noord, slaan bewoners en sportaanbieders de handen ineen om niet alleen te werken aan gezondheid maar ook aan een betere gemeenschap. Meer van dit soort voorbeelden vind je op ondernemenmetjebuurt.nl, een landelijk programma dat bewoners helpt het verschil te maken in hun eigen gemeenschap. Je kan daar ook aankloppen voor een mentor, iemand die ervaring heeft met het starten van een bewonersbedrijf. Geen overbodige luxe, er komt namelijk nogal wat op je af bij het starten van een bewonersbedrijf.

Toekomst

Bewonersbedrijven zijn van groot belang voor een sterke, veerkrachtige sociale basis. Door hun vermogen om lokale vraagstukken proactief aan te pakken en de sociale basis van binnenuit te versterken, zijn ze onmisbaar in de strategie voor duurzame stedelijke ontwikkeling, schrijft Wijkwijzer. Het runnen van een bewonersbedrijf gaat echter niet vanzelf en vraagt niet alleen een inspanning van bewoners zelf maar ook van organisaties en overheden eromheen. Het ligt voor de hand om bewonersbedrijven een grotere rol in beleidsvorming te laten vervullen, als belangrijke speler in het aanpakken van sociaal-maatschappelijke problemen op wijk- en dorpsniveau.