De bijenkorf van de Indische Buurt

De Buurtkringloop in Amsterdam is meer dan een kringloopwinkel – het is een plek waar buurtbewoners samenkomen, verhalen delen en verborgen schatten ontdekken. Hier heerst een unieke sfeer van inclusie, duurzaamheid en gemeenschapsgevoel, vertelt vrijwilliger Baukje Faber.

‘Bijna drie jaar geleden was het zover. Ik ging eindelijk werken in een kringloopwinkel’, vertelt Baukje Faber. ‘Het werd de Buurtkringloop (BKL) in de Javastraat, die net was geopend. Waarheen ik ook reis, overal ben ik opzoek naar kringloopwinkels en heb vaak gedacht: daar wil ik nog eens werken. Het is schatgraven, prijsschieten en het prikkelt de fantasie. Je komt dingen tegen waarvan je niet wist dat ze bestaan, ziet spullen bijna mooi van lelijkheid, past kleren die je nooit tegenkomt in de winkels waar je normaal shopt. Er liggen geheimen en herinneringen in boekjes en fotoalbums van levens die voorbij zijn of onverschillig op straat zijn gezet. En dat prachtige borduurwerk en die vergulde lijst is met liefde gemaakt.’

Een mix aan klanten

‘De klanten zijn ook zo bijzonder. Ze scharrelen rond tussen het porselein, de platen, boeken, de elektronica, schoenen of de nog prima meubeltjes uit grootmoeders tijd. Het is een mix van jong, oud, hip, arm, rijk, extravert, introvert en uit alle lagen en culturen van de samenleving. De kringloop is een soort park. Iedereen voelt zich vrij om er te komen, rond te dwalen en ongegeneerd dingen te besturen. De vergelijking met een park gaat enigszins mank, want ik heb nog nooit een picknick in een kringloop gezien.’

‘Ze komen omdat ze zich veilig voelen in een wat rommelige omgeving.’

Hier kan je jezelf zijn

‘Ook in BKL in Amsterdam-Oost zie ik mensen binnenkomen die iets anders zoeken dan een tweedehands koopje. Ze komen omdat ze zich veilig voelen in een wat rommelige omgeving. Er is niemand die vreemd op kijkt om wie ze zijn en hoe ze er uit zien. Ook als ze minutenlang in een bak knopen willen graaien. Ze mogen alle spullen aanraken en betasten en hoeven niks te kopen. En als ze wel met een kleinood naar huis willen, kan dat. Er zijn genoeg snuisterijen voor 50 cent. Sommige klanten komen om er te zijn, om even hun stille huis te ontvluchten waar muren beginnen te praten als de eenzaamheid knaagt. Het zijn de vergetenen die even onder de mensen willen zijn. Want is het niet dat de verbinding met de ander ons mens maakt?

‘Zo is daar die man in een versleten jas, met warrig haar en altijd de blik naar de grond. Hij komt vaak een half uur rond sluitingstijd binnen en meestal koopt hij niks. De BKL is zijn uitje, het is er veilig en de mensen die er werken zijn vriendelijk. Ook als ze hem moeten verwittigen dat hij nu echt de winkel moet verlaten omdat het alweer zes uur is.’

Verbinding, buurtcohesie en duurzaamheid

‘Minder dan drie jaar geleden ben ik gaan werken in de winkel van Sophie van IJken, de leuke, enthousiaste eigenares van de BKL. Ik zag een interview van haar in een buurtkrant waarin ze sprak over verbinding, buurtcohesie en duurzaamheid. Dit was de winkel waar ik wilde werken.

Sophie was toen net begonnen in de voormalige dierenwinkel van de Javastraat. Daar haalde ik vroeger het kattenvoer van mijn inmiddels overleden Prins en Lucy. Ik staarde dan een paar minuten naar de exotische vissen in de aquariums. De vele stopcontacten bij de kassa zijn nog een stille getuigenis van dit kleurrijke waterleven in de glazen bakken. In een bijna nog lege winkel hadden Sophie en ik een leuk gesprek op een aftands bankje en daarna begon ik als vrijwilliger in de BKL.’

Fraaie composities maken

‘Waarom ging ik er werken? Omdat ik hou van orde scheppen in chaos. Omdat ik dol ben op verassingen en de kringloop roept herinneringen bij mij op van die hooizolder vol rommel waar ik als kind vaak speelde. Ergens in een doosje of donker hoekje kon iets mooi liggen. Inmiddels heb ik vele honderden snuffelwinkels bezocht. In sommige van die winkels stallen de medewerkers spullen uit alsof ze in het hoofd van een verward iemand zitten. Dingen liggen kriskras door elkaar, zijn half kapot of er ligt zoveel spul op een hoop, dat je niet weet waar je naar kijkt. Dan beginnen mijn handen te jeuken. Dan wil ik ordenen op kleur, materiaal, gebruiksvoorwerp noem maar op. En fraaie composities maken van spullen of boeken en platen categoriseren. Vast een trekje van mijn moeder, wiens kasten een toonbeeld van orde en netheid zijn. Als kind was ik altijd erg gefascineerd door haar keurige stapels kleding en gestreken linnengoed in strak gevouwen rechthoeken. Ik heb er heel lang gelden eens een foto van gemaakt, die nu ligt te verstoffen ergens in een oude doos.’

Een snelle groei

‘Die bijna lege winkel van mijn sollicitatiegesprek duurde niet lang. Een paar weken na de opening wisten veel mensen al waar hun afgedankte spullen weer een nieuwe kans kregen. De stroom dozen en zakken werd steeds breder. Na twee jaar was de oude sorteerruimte te klein. Spullen langen tot aan het plafond en dus huurde Sophie het lege pand ernaast. De oude dierenkliniek werd onze nieuwe sorteerruimte.’

‘Inmiddels werken er 35 mensen in de Buurtkringloop. Het is een leuke club waar ieder hun eigen taak heeft. Sorteren, prijzen, opknappen, klussen, boekenkast op orde, favorieten-rekje aanvullen en zoveel meer. Het werk is nooit af en never a dull moment.’

Film en muziek

‘Momenteel hou ik me bezig met de film- en muziekkast. Erg leuk. Als filmliefhebber en oud filmoperateur van Rialto en de Melkweg kan ik daar mijn ei kwijt. Prachtige films, series en documentaires haal ik uit de dozen. Mooie aanwinsten voor mijn inmiddels kleine, vaste klantenkring die regelmatig de kasten komen inspecteren, opzoek naar pareltjes in hun collecties. We voeren fijne gesprekken met elkaar over film en muziek, maar ook andere dingen des levens. Uit de sorteer haal ik vaak een speciale film voor ze uit de doos ‘bijzonder’. Ik zet nooit alle pareltjes in één keer in de winkel. Grote kans dat die hele collectie door één persoon uit de kast wordt gekaapt. Om het geld hoef je het namelijk niet te laten.’

Elke keer een nieuwe etalage

‘Etaleur van de etalage ben ik ook. Wij verzinnen om de zoveel weken weer een nieuw thema zoals bijvoorbeeld de bekende feestdagen, Halloween, Valentijnsdag, Gay Pride, zomer, winter, sport&spel en binnenkort een etalage over 750 jaar Amsterdam. Onze Koningsdag 2024 etalage heeft zelfs een foto-spread in het Parool gehaald. De BKL zoekt de verbinding met de buurt door het organiseren van workshops. Er is onder andere al een bakwedstrijd, een muziekworkshop, een workshop van ringen van theelepeltjes maken en een borduur workshop geweest.’

De bijenkorf

‘De Indische Buurt heeft zijn eigen bijenkorf gekregen in de BKL. Iedereen zoemt en vliegt vrolijk heen en weer en werkt op haar eigen plekje. En onze bijenkoningin is natuurlijk Sophie. Maar daar wil ze niks van weten, Sophie zegt altijd ‘Wij zijn allemaal de Buurtkringloop!’