Zomerserie #5: Friese dorpssaamhorigheid in graffitikunst

De dorpsgevel van het Friese Gerkesklooster Stroobos is opgekleurd met een enorm schilderij. Kinderopbouwwerker Alie Klompmaker vertelt hoe dit community-art project ontstond vanuit een (jeugd)participatieproject voor de dorpsvisie.

In 2019 ging de dorpsraad van Gerkesklooster Stroobos aan de slag met een nieuwe dorpsvisie. Samen met collega’s stelden we voor om ook de stem van de dorpskinderen mee te nemen in de visie, daarom organiseerden we een kinderparticipatieproject.

Community map en Popcorn brainstorm

Community-mapping geeft inzicht in hoe kinderen het dorp ervaren. Op een plattegrond gaven de kinderen aan waar ze zich veilig of juist minder veilig voelen in het dorp; bijvoorbeeld bij een donkere plek of te hoge heggen bij een kruising. Ook markeerden ze waar ze graag spelen en wat ze missen in hun leefomgeving. Veel kinderen wensten een crossbaan. Dit idee wordt nu meegenomen in de herinrichting van de schoolzone.

In een Popcorn brainstormsessie, geïnspireerd op deep democracy deelden kinderen vrijuit hun ideeën. Sommigen dachten praktisch en wilden een net bij de pannakooi, zodat de ballen niet telkens in het water vallen. Ook waardeerden ze wat er al is; de jaarlijkse feestweek en de jeugdsoos vinden ze belangrijk voor het dorp. Verder hadden ze ideeën over de natuur en biodiversiteit in het dorp. Daarom hebben ze bij het Generatiehuis een dorpsmoestuin aangelegd, met daarin ook vlinderstruiken en andere bloemen en planten.

Meer kleur

De kinderen waren het erover eens dat het dorpsaanzicht meer kleur kon gebruiken. Wie het dorp binnenrijdt passeert veel grijs en industrie, waaronder de bedrijfshal van scheepswerf Barkmeijer. Een scheepswerf die in 1850 is opgericht door Gerrit Jans Barkmeijer. Sindsdien een belangrijke werkgever voor het dorp waar verschillende generaties inwoners meebouwden aan zeeschepen en dat maakt het bedrijf een belangrijk onderdeel van de dorpshistorie.

Het plan ontstond om op de gevel een graffiti-kunstwerk te maken dat de binding in de mienskip (gemeenschap) symboliseert. Barkmeijer stemde in en zo begon een proces van gezamenlijk ontwerpen in inspiratiesessies.

Lange adem

Het werd een proces met een lange adem. Verschillende partijen werkten vol vertrouwen samen richting het eindresultaat. Vooral de vrijwillige inzet van de dorpsraad bij dit het project was enorm. We organiseerden diverse inspiratiesessies voor jonge en oudere dorpsbewoners waarin ze zelf met de graffitispuit mochten oefenen. Om zo veel mogelijk inwoners te betrekken bij de inspiratiesessies organiseerden we er ook één in de bedrijfskantine van Barkmeijer. Voor veel inwoners een mooie gelegenheid om binnen te kijken bij het bedrijf waar veel geschiedenis ligt en waar pakes en beppes van de kinderen vroeger hebben gewerkt.

Van input tot ontwerp

Voor de kunstenaars aan de slag konden is er veel voorwerk gedaan; het pand is grondig schoongemaakt en behandeld om een goede ondergrond te maken voor het schilderwerk. De input van bewoners is door de kunstenaars omgevormd tot een ontwerp waarin verschillende onderdelen van het verenigingsleven terug te vinden zijn. Vervolgens werkten ze in totaal 2,5 jaar (met pauzes vanwege het weer) aan de muurschildering van bijna 1000 vierkante meter.

De meeste dorpsbewoners zijn trots op het kunstwerk. Een enkeling geeft aan minder met kunst te hebben en dat mag. Het gehele project heeft gezorgd voor hernieuwde verbinding (na coronajaren). Jong en oud waren erbij betrokken. De jeugd heeft geleerd dat als ze iets willen, er mee bezig gaan, er wensen gerealiseerd kunnen worden. Zij zijn de toekomstige vrijwilligers voor het dorp.