Wie zijn die beleidsmakers, sociaal professionals en actieve bewoners die zich inzetten voor leefbare en veilige wijken? Elke maand zetten we iemand in de spotlights die dagelijks bezig is met het verbeteren van wijken en buurten. We noemen ze WijkWijzen. Deze maand: Bien Hofman, initiatiefnemer Vitaal Pendrecht.
Wijkaanpak van onderop
De inmiddels 71-jarige Bien Hofman was tot voor kort één van de meest actieve bewoners van de Rotterdamse wijk Pendrecht. Als mede-oprichter van wijkorganisatie Vitaal Pendrecht zette ze zich ruim 20 jaar met hart en ziel in voor de wijk en haar bewoners. Hard nodig, vond Hofman, want Pendrecht stond begin deze eeuw slecht op de kaart.
Volgens de media was de Pendrecht zo’n beetje ‘het afvoerputje van Rotterdam’ geworden. Daar moest verandering in komen, aldus Hofman. Op 19 december 2003 plaatsten ze de grootste kerstboom van Rotterdam op Plein 1953 en organiseerden ze er een groot wijkfeest omheen. Twee jaar later was Vitaal Pendrecht een feit. Hofman: “We riepen iedereen bij elkaar en maakten samen een plan wat er voor de wijk nodig is.” Ook nu wordt ze, op de achtergrond, nog regelmatig om haar mening of advies gevraagd.
Bekijk hier alle WijkWijzenCasus: Vitaal Pendrecht
De wortels van Vitaal Pendrecht liggen in de Bewonersorganisatie Pendrecht. Drie van die bewoners, Gerard Boom, Baby Jamanika en Bien Hofman waren de negatieve berichtgeving rondom ‘hun’ wijk meer dan zat. “Pendrecht stond er slecht voor”, omschrijft Hofman die periode treffend. “Vanuit mijn werk in de gezondheidszorg kwam ik vaak bij de mensen thuis. Ik leerde zo de diverse problemen achter de voordeur kennen.” Gevoed met deze kennis gaan Hofman en haar kameraden vastberaden aan de slag om de wijk uit het slop te tillen. “We riepen als bewoners alle relevante parijen bij elkaar en maakten samen een plan wat er voor de wijk nodig is.” De woningcorporatie sloot zich direct aan. “En we hadden ook veel aan de Stadsmarinier”, vertelt Hofman. “Dat is een soort regisseur van de wijk. Die functie zou eigenlijk weer terug moeten keren.” Eén van de projecten die zo ontstond is de Pendrecht Universiteit. “We organiseerden bijvoorbeeld een college met de politie. Jongeren uit de wijk kregen de rol van professor, de agent was er in de rol van student.”
Hofman haar symbool voor de wijkaanpak: De Kinderfaculteit
“Het doel van de Kinderfaculteit, ook een initiatief van Vitaal Pendrecht, is om kinderen dingen aan te bieden die ze niet op school krijgen. Denk aan kooklessen, handenarbeid of sport. Alle kinderen die in Pendrecht wonen of in de wijk naar de basisschool gaan – alle vier de basisscholen in de wijk doen vanaf het begin mee – kunnen via de Kinderfaculteit naschoolse lessen volgen. Het mooie is dat kinderen elkaar ontmoeten en nieuwe vrienden maken. En ook de ouders komen met elkaar in contact. Daardoor blijft Pendrecht een fijne wijk en ontstaan er ook nieuwe initiatieven. Via de Kinderfaculteit zijn bijvoorbeeld ook de taallessen van de grond gekomen. Inmiddels zijn er 87 deelnemers. Die spreken misschien niet allemaal perfect Nederlands. Maar we komen zo wel met ze in contact. We luisteren naar ze en kunnen ze doorverwijzen naar hulp bij hun problemen.”
Wat werkt in de wijkaanpak?
Het succes van Vitaal Pendrecht laat zich door Hofman samenvatten als volgt: “Mensen bij elkaar brengen en zorgen dat alle neuzen dezelfde kant op gaan.” Al doende leerde ze een aantal lessen over wat werkt in de wijkaanpak.
- Behandel anderen zoals je zelf ook behandeld wil worden. “Hoe goed je het ook hebt, realiseer je dat je binnen no-time aan de andere kant van de tafel kunt belanden.” Hofman gebruikt het voorbeeld om aan te geven dat je altijd oog moet houden voor mensen aan de onderkant van de samenleving.
- Samenwerking in plaats van concurrentie. Een succesvolle wijkaanpak kan alleen ontstaan als organisaties en bewoners samenwerken. En het allerbelangrijkst daarbij is volgens Hofman: “Voorkom dat iedereen langs elkaar heen werkt.”
- Wijkbewoners als opdrachtgever. Voor de professionele organisaties die actief zijn in de wijkaanpak heeft Bien nog een specifieke tip. “Laat de houding van ‘wie ben jij en waarom moet ik met jou (als bewoner) praten?’ los. Ik heb het vaak genoeg gehoord toen ik nog actief was. Mijn antwoord was steevast: je bent het verplicht, wij als bewoners betalen jou. Probeer het eens breder te zien, buiten de kaders te werken.”
Je hebt elkaar nodig: Duurzame financiering en partnerschappen
De projecten van Vitaal Pendrecht kunnen niet bestaan zonder de vele partners in en buiten de wijk. Zo heeft de Kinderfaculteit ondersteuning gehad van stichting De Verre Bergen. Hofman legt uit: “Toen er veel projecten in de wijk sneuvelden omdat het geld op was, zijn we naar De Verre Bergen gestapt. Samen met hen hebben we in 2014 de Kinderfaculteit opgericht. Ze hebben 1 miljoen euro in Vitaal Pendrecht geïnvesteerd, maar ze zijn ook met kennis en kunde nog steeds betrokken bij initiatieven van de wijkorganisatie.” De Kinderfaculteit kan daarnaast bestaan door de goede samenwerking met alle basisscholen in de wijk, stichting Pendrecht Vooruit en de schoolsportvereniging. “Het is steeds zoeken naar samenwerking met álle wijkpartners. Zoals welzijnswerk, speeltuinen, huisartsen, de wijkagent, kinderopvang en de sociale dienst”, besluit Hofman.