Aan tafel groeit de gemeenschap

Samen eten is meer dan samen aan tafel zitten. Babacan, bekend van broedplaats Vonk, en Dirk Jan Methorst van Stichting Samen Doen laten zien hoe een maaltijd kan verbinden, inspireren en zorgen voor echte ontmoeting in de buurt.

Babacan komt nooit met lege handen. Wie hem kent van de bijeenkomsten bij broedplaats Vonk, weet dat er altijd iets lekkers op tafel staat. En wie beter kijkt, ziet dat het niet alleen om eten gaat. Het gaat om verbinden, ontmoeten en een plek creëren waar mensen elkaar echt leren kennen. Ook in Muiden weten ze dat samen eten meer is dan een bord op tafel. Dirk Jan Methorst, oprichter van Stichting Samen Doen, zegt het eenvoudig: “Samenleven doe je niet alleen.” Vanuit die overtuiging zorgt de stichting al tien jaar voor maaltijden waar buurtgenoten elkaar ontmoeten, ondersteunen en inspireren, een vorm van omzien naar elkaar die vanzelfsprekend voelt. In dit artikel staan we stil bij wat er allemaal schuilgaat achter een gezamenlijke maaltijd: hoe eten een aanleiding wordt voor contact, vertrouwen en nieuwe vormen van samenleven.

Soep, verhalen en een droom die bloeit

Bij Sociale Coöperatie Bloei krijgt zijn droom ruimte. Babacan is een van de leden: ondernemende inwoners uit Hilversum en omstreken met een idee, vak of talent, die met behoud van uitkering bouwen aan hun ondernemerschap. Bloei helpt daarbij met begeleiding, coaching en trainingen. Maar minstens zo belangrijk is wat de leden elkaar geven: vertrouwen, steun en inspiratie. “Die soep is een aanleiding”, vertelt Babacan. “Mensen vertellen spontaan over hun werk, hun ideeën en hun dromen.” Al snel werd een tosti toegevoegd aan het wekelijkse lunchmenu en zo ontstond Soep en Tosti. “Het gaat om contact. Niet alleen iets delen, maar ook iets horen. En je gezien voelen.”

Dromen van een ontmoetingsplek

Babacan heeft een grote droom: een ontmoetingsplek die voelt als een buurthuis, een huiskamer en een leeromgeving in één. Een plek waar je zomaar mag binnenlopen: om te eten en te praten, iets te leren of gewoon even te zijn. “In de Ottomaanse tijd hadden we dat: een plek naast de moskee waar mensen samenkwamen, elkaar hielpen en met elkaar deelden wat er was. Daar wil ik iets van terugbrengen.” Vanuit Bloei zet hij stappen daarvoor. Hij geeft soms trainingen, organiseert iftar-maaltijden, heeft ideeën over jongerenwerk en zoekt steeds nieuwe manieren om mensen te betrekken. En ondertussen is hij ook een soort mentor voor andere starters. “Hij is een vaderfiguur”, zegt Babs van Grisbergen, coördinator van Bloei. “Mensen praten makkelijk met hem. Hij zorgt, luistert en inspireert.”

‘Het gaat om contact. Niet alleen iets delen, maar ook iets horen. En je gezien voelen.’

Betekenisvol ondernemen

Bij Bloei geloven ze in samen leren en elkaar versterken. En in ondernemen op een manier die ook betekenisvol is voor de buurt. Of het nou gaat om duurzaamheid, verbinding of een soep die niemand wil weggooien. “Vanuit islamitisch perspectief is verspilling verboden”, legt Babacan uit. “Maar eigenlijk geldt dat voor iedereen. Eten, ruimte, tijd, we moeten er zuinig op zijn en het delen.” In de beweging van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag draait het om de vraag hoe we zelf, samen met anderen, gezond en betekenisvol kunnen leven. SoCo Bloei en Soep en Tosti laten zien hoe eenvoudig dat kan beginnen: met een tafel, een kom soep en de ruimte om je verhaal te delen. Het zijn juist dit soort initiatieven die zorgen voor verbinding, eigenaarschap en veerkracht.

Samen doen in Muiden

Net als bij Soep en Tosti is ook in Muiden de maaltijd het vertrekpunt. Tien jaar geleden begon het met een eenvoudig en toevallig idee: op de PC Hooftschool in Muiden kregen kinderen kook- en smaakles. Dirk Jan Methorst zat in het café met Astrid Praag en Lucien Dijkmans die de kook- en smaaklessen verzorgden en zei: “Zou het niet mooi zijn als de kinderen voor ouderen in de buurt konden koken?” Dat bleek het begin van Stichting Samen Doen, die sindsdien elke dinsdag een gezamenlijke maaltijd verzorgt voor bewoners van Muiden en twee keer per maand in Muiderberg. “We zijn 17 februari 2015 begonnen”, vertelt Methorst. “En nooit meer gestopt. Iedere week, het hele jaar door.” De maaltijden groeiden uit tot een vast ontmoetingsmoment. Vrijwilligers koken, schenken koffie en brengen eten aan huis. “Samenleven doe je niet alleen”, zegt Methorst. “Je kunt er zijn voor anderen. En eerlijk gezegd, dat levert zelf ook heel veel op. De liefde, de dankbaarheid, de contacten, het is prachtig.”

Een gemeenschap aan tafel

Tijdens de coronaperiode werden de diners aan huis bezorgd, maar juist dat bracht mensen dichter bij elkaar. “We kregen telefoontjes: breng er vandaag twee, want de buurvrouw eet bij mij. Zo ontstonden nieuwe verbanden.” Inmiddels schuiven elke week zo’n veertig bewoners aan. Er is zelfs een wachtlijst. “We hebben genoeg vrijwilligers die willen bedienen”, zegt Methorst met een glimlach. “Maar we houden een stop. We willen dat iedereen elkaar echt kent. Als je maar één keer in de vier weken komt, verdwijnt dat gevoel van verbondenheid.” De stichting werkt samen met Versa Welzijn en andere lokale partners. Bij het programma Tafels van de Toekomst verzorgde Stichting Samen Doen de maaltijd. “We zaten met 75 man aan tafel”, vertelt Methorst. “Een deel kende elkaar al via onze diners. Dan merk je hoe vanzelf die verbindingen ontstaan.” En mooi hoe verschillende initiatieven samenkomen: mevrouw Pels vertelde ook hier haar verhaal over ouder worden en ouder zijn, een prachtige opmaat naar de gesprekken later die avond.

De kunst van samenleven

Voor Methorst is samen eten een oefening in menselijkheid. “Het gaat in alles om jouw persoonlijke instelling. Zeg je buren eens gedag. Weet wie ze zijn. Sla af en toe een arm om iemand heen en vraag hoe het gaat. Dat is geen groot gebaar, maar het maakt een wereld van verschil.” Diezelfde aandacht laat hij terugkomen in alles wat de stichting doet: van het versieren van de tafels tot het schrijven van persoonlijke Sinterklaasgedichten voor alle deelnemers. “Je moet het mensen plezierig maken. Aandacht geven. Dat hoort bij samenleven.”

Soms zit de betekenis in iets kleins. Methorst vertelt over Bep Anema, een van de oudste gasten. “Ze werd 98. Tijdens het appels schillen voor de appelflappen zei ze: Noem mij maar Bep, want ik ben voor zoveel mensen alleen nog maar mevrouw. Dat heeft me geraakt. Zodra je iemand bij de naam noemt, verdwijnt de afstand. Dan ontstaat verbondenheid.” Een kook- en smaakles voor kinderen is inmiddels uitgegroeid tot een levendige gemeenschap waarin mensen elkaar kennen, helpen en inspireren, precies wat Methorst bedoelt met ‘samenleven doe je niet alleen’. De maaltijd is daarbij slechts het middel. “Eten verbindt”, zegt hij. “Maar wat er echt gebeurt, is dat mensen elkaar leren kennen. Dat ze weten bij wie ze terechtkunnen. En dat ze, als het nodig is, voor elkaar zorgen.”