Stap voor stap naar welzijn in de buurt

Gezondheid begint met een stap de deur uit. Ontdek hoe je wandelingen in je buurt leuk en waardevol kunt maken, of je nu alleen gaat of met buurtgenoten, en hoe je zelf bijdraagt aan een gezondere leefstijl.

Waarom wandelen in de buurt?

Wandelen is misschien wel de meest laagdrempelige manier om lekker te bewegen: zodra je letterlijk en figuurlijk de drempel over bent kan je aan de slag. Een beweegvriendelijke omgeving nodigt je hiervoor uit met veilige en aantrekkelijke wandelpaden. In dit artikel lees je hoe het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en initiatieven als Welzijn op Recept aandacht hebben voor wandelen in de buurt. En vooral ook hoe jij zelf, alleen of met buurtgenoten, wandelingen leuk en waardevol kunt maken!

Beweegvriendelijke buurt: de basis voor een actief leven

Een fijne, beweegvriendelijke buurt maakt het makkelijker om de deur uit te gaan. Wandelpaden, bankjes en groen dragen bij aan de aantrekkelijkheid van de buurt om te wandelen. ‘Een beweegvriendelijke omgeving is heel belangrijk om mensen in beweging te krijgen en te houden’, zegt Mirjam Krop, welzijnscoach. Ze merkt dat mensen sneller geneigd zijn een blokje om te gaan als de buurt uitnodigt tot wandelen, zeker in combinatie met haar aanstekelijke enthousiasme. Tijdens corona maakte zij met collega’s het boekje De sociale kuierkaart, een mooi boekje met wandelroutes bij hen in de buurt.

GALA en Welzijn op Recept: het belang van bewegen

Met het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) krijgt bewegen extra aandacht, zeker in combinatie met Welzijn op Recept. Dit initiatief maakt het mogelijk voor welzijnsprofessionals om bewegen op maat aan te bieden. ‘Soms is een wandeling het eerste stapje om iemand letterlijk en figuurlijk weer in beweging te brengen’, zegt Mirjam. Als welzijnscoach werkt zij met Welzijn op Recept en begeleidt mensen die moeite hebben om zelf een eerste stap te zetten. Deze laagdrempelige aanpak helpt mensen om op hun eigen tempo, zonder druk, aan hun gezondheid te werken en al wandelend te praten over wat hen dwarszit en wat zij graag anders zouden willen.

Wandelen als bron van welzijn

‘En dat is precies waar wandelen zo goed voor is’, vertelt Wilco Kruijswijk, auteur van 100 x 10.00 stappen, een lichtvoetige en diepzinnige wandelgids. ‘Een wandeling in de buurt helpt je om even je hoofd leeg te maken en op te laden. Dat gun ik iedereen en voor iedereen zijn er mooie, passende vormen te vinden.’ Dit kan bijvoorbeeld met behulp van wandelspelletjes, meditatief wandelen, creatieve opdrachten en nog veel meer. Natuurlijk ook door gezellig in een groepje te wandelen, kletsend een blokje om met daarna een kop koffie. Het gaat er vooral om dat je met kleine stapjes bouwt aan een routine. Eén van zijn uitgangspunten is daarom ook: ‘Elke stap telt!’

‘Voor mensen die kampen met stress of psychische klachten, kan een wandeling net die ruimte geven om hun hart te luchten’

Praktijkvoorbeeld van Mirjam: wandelen als welzijnscoach

Mirjam vertelt hoe ze cliënten in de buurt begeleidt. ‘Sommigen zijn er eerst wat gespannen over, maar merken al snel dat wandelen ook helpt om meer ontspannen te kunnen praten.’ Soms hebben mensen net even dat ene zetje nodig om samen de drempel over te kunnen. Mirjam legt uit dat wandelen praten makkelijker maakt, vooral doordat deelnemers niet constant oogcontact hoeven te houden. ‘Zeker voor mensen die kampen met stress of lichte psychische klachten, kan een wandeling net die ruimte geven om wel hun hart te luchten’, vertelt Mirjam.

Naast het buiten zijn zelf biedt ook de omgeving aanleiding voor gesprek. “Denk bijvoorbeeld aan de kleuren van een stoplicht, want het wachten en de kleuren van het stoplicht kunnen heel veel zeggen over de mensen. Daar stel ik vragen over, bijvoorbeeld: het stoplicht staat op rood, wat staat in jouw leven stil? Of: waar wil je graag groen licht voor krijgen? Waar wil je vol voor gaan? Maar ook geuren die hen ergens aan herinneren of het geluid om hen heen, dat ze het te lawaaiig vinden. Dan kan ik daarnaar vragen: hoe werkt dat voor jou?”

Neem eens een bosbad in de buurt

In Japan bestaat de traditie van Shinrin-yoku, bosbaden. Je wandelt op een heel rustig tempo door het bos en dompelt je onder in de kleuren en geuren van het bos. Daar gaat een helende werking vanuit. Gelukkig kan je ook bosbaden in kleine parken en groene plekken in jouw buurt. Wilco vertelt: ‘Zodra je naar buiten gaat, ook in de bebouwde kom, richt je dan vooral eens op al het groen dat er is. Kijk wat er bloeit in de tuinen van jouw buurtgenoten. Bij mij in de wijk worden veel boomspiegels onderhouden door de buurt, ik vind het leuk om te zien wat daar bloeit.’ Onderzoek laat dan weer zien dat als je de focus legt op ‘groen’ in plaats van ‘grijs’, je je al snel beter gaat voelen.

Samen wandelen: kracht van verbinding

Wandelen met anderen zorgt voor verbinding, ontspanning en motivatie om samen gezond te blijven. Mirjam bevestigt dit in haar werk: ‘Deelnemers vinden het vaak prettiger om in een groep te wandelen. Het creëert een sfeer waarin mensen elkaar kunnen steunen en motiveren zonder dat er teveel druk is om te presteren.’ Samen wandelen biedt de mogelijkheid om verhalen te delen, nieuwe vriendschappen op te bouwen en je verbonden te voelen met de mensen om je heen. Het is een prachtige manier om welzijn en sociale contacten te combineren, wat de kracht van wandelen nog verder versterkt.

‘En sommige mensen zoeken ook een doel, iets nuttigs, om te gaan wandelen’, vult Wilco aan. ‘Mooie voorbeelden vind ik hondjeuitlaten.nl, voor mensen die geen hond hebben en soms een hondeneigenaar uit de brand willen helpen. Of denk aan plandeldagen, waar je plastic opruimen en wandelen combineert. In sommige steden, zoals Utrecht, zijn daar dagen voor gepland dat je met de buurt een schoonmaak houdt.’ Zo zijn er tal van verschillende invalshoeken: een bosbad is meer reflectief, het plandelen is lekker concreet met elkaar bezig zijn, in een groepje wandelen is motiverend en gezellig.

‘Je kan je steeds voornemen om een wandeling te maken en een elfje te maken over wat je ziet of wat je bezig houdt’, licht Wilco toe. ‘Dat is ook heel leuk om met elkaar te doen en de gedichten met elkaar te delen en erover te praten.’

Creatieve wandelingen: wandelen en leren combineren

Wandelen kan ook inspireren tot andere vormen van creativiteit en expressie. ‘Denk bijvoorbeeld aan urban sketching, waarbij je schetsen maakt van de plekken die je passeert. Of neem een camera mee en leg details vast die je normaal over het hoofd zou zien’, vertelt Wilco. Deze creatieve benadering kan ook motiverend werken voor mensen die minder snel geneigd zijn te wandelen. Voor kinderen kan het een speurtocht zijn naar interessante vormen en kleuren in de natuur, volwassenen kunnen een reflectie schrijven over hun wandelervaringen. ‘Door wandelen speels en creatief te maken, wordt het toegankelijker en leuker voor een breed publiek’, vat Wilco samen.

Een beweegvriendelijke omgeving voor iedereen

Een buurt waarin mensen veilig en plezierig kunnen wandelen is belangrijk voor de gezondheid van de hele gemeenschap. Wandelen geeft energie, zorgt voor verbinding en maakt mensen weerbaarder. Of je nu zelf de deur uitgaat voor een ommetje of als professional mensen op weg helpt, de kracht van wandelen kan niet worden onderschat. ‘Stap voor stap brengen we mensen in beweging en dichter bij welzijn’, besluit Mirjam.