‘We moeten naar de mensen toe’

In 2019 startte Erik van Marissing het Buurtterras Kattenbroek. Een mobiele ontmoetingsplek waar mensen terecht kunnen voor een praatje. Een groot succes. ‘Zelfs met volslagen vreemden ontstonden al na enkele minuten hele persoonlijke gesprekken’, schrijft Erik in dit artikel.

‘Dan zijn we dus overburen!’, zo concludeerden twee bewoners die op een zonnige maandagmiddag met elkaar aan de praat raakten op het Buurtterras Kattenbroek. Deze mobiele ontmoetingsplek, bestaande uit een bestickerde bakfiets met wat klapstoeltjes en -tafeltjes, een kleurrijke parasol en natuurlijk koffie en thee, vormt het decor van talloze waardevolle ontmoetingen. Veel ingegeven door de nieuwsgierigheid van omwonenden en passanten. Als het niet te hard waait, kunnen mensen ook hun vraag en aanbod kwijt op een groot prikbord of een reactie achterlaten op de ‘wall of fame’ dan wel ‘wall of shame’. De bonte collectie aan post-its trekt de aandacht en zorgt voor allerlei gespreksonderwerpen die kunnen dienen om het ijs te breken.

Mobiel terras

In de wijk Kattenbroek is op het eerste gezicht weinig aan de hand. Er zijn allerlei plekken en activiteiten waar we als bewoner terecht kunnen voor beweging, ontspanning, zingeving en ontmoeting. Wat me zo intrigeerde, toen ik hier een jaar of zeven geleden kwam wonen, was de vraag hoe het zit met mensen die niet actief op zoek zijn naar een activiteit, die zich niet direct willen binden, die hun vraag of probleem niet belangrijk genoeg vinden en of die niet weten waar ze met hun vraag of probleem terechtkunnen. Of mensen die de vrijwilligersvacatures niet volgen, maar zich misschien wel ergens als vrijwilliger zouden willen inzetten? En wat te denken van de mensen die gewoon behoefte hebben aan af en toe een praatje, een schouderklopje of -zonder het zelf te weten- een klein zetje? We weten immers dat die er ook zijn. Voor mij was het antwoord simpel: we moeten naar de mensen toe. Het idee voor een mobiel terras was geboren.

Schot in de roos

Het bleek een schot in de roos, want er kwamen veel bewoners buurten die niet actief waren in de wijk of deelnamen aan wijkactiviteiten, maar wel betrokkenheid en interesse toonden. Zelfs met volslagen vreemden ontstonden al na enkele minuten hele persoonlijke gesprekken. Als ik iets geleerd heb van alle wijkbezoeken, dan is het wel dat mensen uiteindelijk allemaal gezien en gehoord willen worden, of ze nu positief betrokken zijn of hun betrokkenheid tonen door te klagen. Met mijn achtergrond als onderzoeker bleek het nog best ingewikkeld om niet direct door te vragen. Voor wijkprofessionals die ik meevroeg, bleek het vooral lastig om niet gelijk in de hulpstand te schieten, maar in plaats daarvan gewoon een gesprek van mens tot mens te voeren, los van hun inhoudelijke agenda en de organisatie die ze vertegenwoordigen.

‘Nou, het is eigenlijk zo simpel, we kunnen zelf ook wel eens de tuinstoelen op straat zetten’

Het Buurtterras bestaat nu een jaar of vijf en ik ben steeds meer tot het inzicht gekomen waar de kracht van een mobiele ontmoetingsplek zit. De nabijheid (soms letterlijk voor de deur), het tijdelijke karakter (het komt en het gaat), de ongedwongen sfeer (je hoeft er niks) en de neutrale positie (we zijn nergens van) maken het bezoek aan het Buurtterras voor bewoners aantrekkelijk. Je kunt er even buurten en dan weer je weg vervolgen of doorgaan waar je mee bezig was. En je kunt er net iets makkelijker met een buurtgenoot of wijkprofessional in gesprek komen met een bakje koffie in de hand of wijzend op een briefje op het prikbord. Dat hoeft zeker niet alleen leuk of gezellig te zijn. Zo was er een bewoner die me bedankte voor een luisterend oor, nadat hij openhartig had verteld over een incident waarbij hij zich ernstig bedreigd had gevoeld.

‘Dan zijn we dus overburen!’

Een hoogbejaarde meneer vertelde dat hij het zo moeilijk vond dat er allemaal jonge mensen in zijn hofje kwamen wonen, waarmee hij geen contact kreeg. Het meest aangrijpend was nog wel de jongen die op een warme dag een glaasje limonade kwam drinken en vroeg of hij ook zo’n gratis koffiebeker mee mocht nemen voor zijn moeder. Op de vraag of hij nog wensen had, wenste hij uit de grond van zijn hart dat zijn gescheiden ouders weer samen zouden komen. Meestal zijn de gesprekken echter luchtiger. Zo constateerden twee bewoners lachend dat ze wel de naam van elkaars honden kenden, maar niet die van elkaar. Ze konden elkaar in het vervolg bij naam noemen als ze elkaar groetten. Een andere bewoner kwam erachter dat iemand die zij altijd met haar hondje zag lopen verderop in de straat bleek te wonen.

Tuinstoelen op straat

Het Buurtterras biedt ook een plek voor mensen die er soms ‘net even buiten vallen’ en voor omzien naar elkaar. Zo was er op een herfstachtige ochtend een man die moeilijk Nederlands sprak. Hij voelde zich niet comfortabel genoeg om aan te schuiven, maar kwam even later wel terug met een pak koekjes. Een man in een scootmobiel vertelde enthousiast dat hij niet meer hoefde om te rijden naar het winkelcentrum, sinds de weg was heringericht. In Coronatijd was er een hoogbejaarde mevrouw die op een middag leunend op haar rollator op ons oploopje af kwam gelopen en heel eerlijk bekende: ‘u bent de eerste die ik vandaag spreek’. Het grootste compliment: een paar buren die na afloop zeiden: ‘Nou, het is eigenlijk zo simpel, we kunnen zelf ook wel eens de tuinstoelen op straat zetten’. Missie geslaagd!

Het sluit aan bij de wens die ik had toen ik van start ging: iedere bewoner of professional die in de openbare ruimte iets wil organiseren dat bijdraagt aan ontmoeting en verbinding zou het Buurtterras moeten kunnen gebruiken. Om dit te kunnen verwezenlijken, is het Buurtterras sinds vorig jaar samengegaan met inloophuis De Ontmoeting. Op 20 juni vertellen we samen over onze ervaringen tijdens de eerste landelijke werkbijeenkomst mobiele ontmoetingsplekken.