Wat werkt bij samenlevingsopbouw?

Onlangs verscheen het dossier Wat werkt bij samenlevingsopbouw. Een lijvig document dat propvol zit met kennis, inzichten en interessante bronnen over samenlevingsopbouw. Wij lazen het en zijn van mening dat iedereen dat zou moeten doen.

Onlangs verscheen het Wat werkt bij samenlevingsopbouw dossier, gemaakt in opdracht van Movisie. Het doel van dit dossier is het ondersteunen van alle professionals en organisaties die betrokken zijn bij het werken aan samenlevingsopbouw (die in het dossier samenlevingsopbouwers worden genoemd). De auteurs gaan op zoek naar antwoord op de vraag: wat werkt bij samenlevingsopbouw? Deze zoektocht levert een lijvig dossier op met veel kennis en inzichten. Nieuwsgierig naar de hoofdlijnen? Er is ook een infographic en een verkorte versie. Hier vind je het complete Wat werkt bij Samenlevingsopbouw dossier.

Op zoek naar het antwoord hebben auteurs Mariël van Pelt, Peter Rensen en Marcel Spierts (met medewerking van Jolinde Dermaux) een stapsgewijze zoektocht ondernomen. Ze akkerden allerlei bronnen door over samenlevingsopbouw die kennis bevatten over wat werkt in samenlevingsopbouw. Die bronnen vind je ook terug in het dossier. Dus als je nieuwsgierig bent geworden naar een bepaald onderwerp of thema in het dossier wijst het je de weg naar een wereld aan kennis en inzicht daarachter. Het dossier neemt je mee langs de doelen van samenlevingsopbouw, de werkzame factoren en het handelen van samenlevingsopbouwers. Ook is er een apart hoofdstuk ingeruimd voor de ABCD-benadering.

Bekende onderwerpen

Veel van de onderwerpen die aan bod komen zullen voor de gemiddelde Buurtwijs bezoeker bekend voorkomen. Zo is er bijvoorbeeld aandacht voor de Capability-benadering, hier schreef Jeroen Gradener eerder over op Buurtwijs en vorige week nog deelden we een instrument gebaseerd op deze manier van kijken op ons platform. In het derde hoofdstuk over vakmanschap komen de competenties van de samenlevingsopbouwer aan bod. Eentje daarvan is het inspireren van bewoners om hun eigen situatie ter hand te nemen. Opbouwwerker Reynuck Hendriks liet met haar verhaal Laat ons niet in de kou staan zien hoe je die competentie te gelde maakt in een buurt.

Met de stijgende aandacht voor samenlevingsopbouw komen ook de begrippen community building, development en organizing vaker voorbij, is te lezen in het dossier. In februari van dit jaar publiceerden wij op Buurtwijs een interview met Marcel Spierts (die dus ook meeschreef aan het Wat werk bij samenlevingsopbouw dossier) en Jeroen Gradener over het onderscheid en de samenhang tussen deze begrippen.

‘We voelen als samenlevingsopbouwers de spotlights op ons branden. Dat is iets om te vieren maar vraagt tegelijkertijd om waakzaamheid.’

Hoe nu verder?

Het verschijnen van dit dossier is niet los te zien van de stijgende aandacht voor samenlevingsopbouw. We voelen als samenlevingsopbouwers de spotlights op ons branden. Dat is iets om te vieren maar vraagt tegelijkertijd om waakzaamheid. De verwachtingen van met name beleidsmakers zijn torenhoog. Als het dossier iets duidelijk maakt, is het dat het werken aan samenlevingsopbouw weliswaar waardevol maar ook vaak moeilijk is. De auteurs pleiten dan ook terecht voor meer onderzoek naar de werkzaamheid van samenlevingsopbouw, al was het maar om duidelijk te maken wat het wel en niet kan.

Een van de kernelementen die volgens de auteurs steeds terugkomt is dat samenlevingsopbouw als middel wordt gezien voor de aanpak van andere vraagstukken zoals eenzaamheid of armoede. Piet-Hein Peeters signaleerde in zijn recent verschenen essay over de gezondheidszorg eenzelfde ontwikkeling. De auteurs wijzen daarbij op de intrinsieke waarde van het versterken van gemeenschappen. Dus gemeenschapsversterking die niet gekoppeld is aan een beleidsdoelstelling maar waarbij bewoners zelf bepalen waar het om draait. Dat vraagt om een onafhankelijke positie van de samenlevingsopbouwer.

Oproep

Het dossier is nog niet af. Hoewel hun onderzoek veel opleverde laat het ook zien waar de gaten voor kennis en verdere bewijsvoering liggen, aldus de auteurs. Zo is er nog veel te weinig bekend over hoe opbouwwerkers nu daadwerkelijk handelen in de praktijk, wat leveren hun dagelijkse inspanningen op? En hoe wordt dat ervaren door bewoners?

Om bij te dragen aan het gesprek hierover willen wij op Buurtwijs graag verhalen delen hierover. Daarom roepen wij samenlevingsopbouwers op om contact met ons op te nemen. En dan vooral over wat je iedere dag doet, de alledaagse praktijk. Hoe lezen jullie dit dossier? En hoe strookt de inhoud met jouw werk? Daarbij willen we ook de stem van de inwoner luid en duidelijk laten horen.